تولید لوازم خانگی به اندازه نیاز واقعی بازار

افزایش تولید لوازم خانگی یکی از اولویت های صنعتی ایران در چند سال اخیر ایران بوده، هرچند وزارت صنعت، معدن و تجارت نتوانست سیاست مناسبی در قبال تولیدکنندگان برای ایجاد برند ایرانی اتخاذ کند و بسیاری از این تولیدکنندگان با وجود بازار بزرگ منطقه نتوانستند تولید صادرات محور داشته باشند و بیشتر به بازار داخلی بپردازند، با این حال سرمایه گذاری های بزرگی از برندهای کره ای در ایران شکل گرفته است که امروز در شرایطی که گرانی ارز و محدودیت تحریم ها بازار را با التهاب همراه کرده این تولیدکنندات به تقاضای بازار پاسخ می دهند. پیش از این محمد طحان پور رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به مشکلات اخیر بازار اذعان کرده و گفته بود «برخی از این تولیدکنندگان داخلی توان تامین نیاز مردم را ندارند، با این حال به دنبال ایجاد محدودیت برای برندهای خارجی هستند که در حال حاضر بخشی از محصولات خود را در ایران تولید و مونتاژ می کنند.» واقعیت این است که برخی برندهای ایرانی با وجود اینکه ظرفیت های بالایی در کشور وجود دارد تلاشی برای ارتقای تولید وکیفیت نکرده اند و تنها به تبلیغات برای محدود کردن واردات قطعات برندهای خارجی پرداختند، اما همین تولیدکننده ها با کوچکترین نوسانی بازار را به حال خود رها کردند و قیمت محصولات خود را تا ۴۰ درصد بالا بردند، در حالی که طبق مصوبات سازمان حمایت تولیدکنندگان لوزام خانگی تنها مجاز به افزایش ۲۰ درصدی تولید بودند. البته بخشی از مشکل ناشی از ضعف نظارت سازمان حمایت و وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در قبال احتکار و افزایش قیمت برخی تولیدکنندگان سکوت کردند و بعد از آن سازمان تعزیرات نیز به انتشار جزئیات پرونده جریمه ها و احتکارها نپرداخت.

بازار لوازم خانگی ایران در شش ماه گذشته با تغییرات زیادی روبرو شد که بخشی از ان ناشی از فضای تحریم ها و ایجاد محدودیت برای واردات و تخصیص ارز بود، اما واقعیت این است که عملکرد برخی برندهای ایرانی به قدری ضعیف بود که در نتیجه شوک های بازار به جای اینکه به افزایش تولید و جبران تقاضای کاذب بپردازند به احتکار و دپوی تولیدات پرداختند و همین مسئله باعث شد برای مغشوش کردن فضا و انحراف اذهان به شایعه پردازی درباره برندهای خارجی که در داخل ایران تولید می کنند روی بیاورند، به گونه ای که اعلام کرده بودن که گروه سام سرویس که با برند کره ای یخچال، تلویزیون و ماشین لباسشویی می پردازد برخی خط تولید خود را تعطیل کرده است. از این رو صبح روز چهارشنبه همین هفته تیمی از اصحاب رسانه ها برای بازدید از کارخانه های سام  عازم غرب شهر تهران شدند، اما واقیعت صدای دستگاه های تزریق و بوی مواد شیمیایی از چند متری خط تولید مشهود بود. این کارخانه به طور مستقیم برای ۱۱۰۰ نفر اشتغالزایی کرده است که در مجموع ۴ هزار نفر در ارتباط با محصولات این کارخانه شاغل شده اند. حال بازدید از کارخانه از آنجایی اهمیت دارد که چند ماهی بود که بازار لوازم خانگی گرفتار تقاضای کاذب شده که بخشی از آن مربوط به دپو و عرضه محدود فروشگاه های غیرزنجیره ای و حتی احتکار برخی برند ایرانی بود و در مقابل سعی کردند برندهای خارجی را تخریب کنند.

مدیرعامل سام الکترونیک در نشستی که با حضور خبرنگاران داشت در پاسخ به خبرنگار فکر اقتصادی درباره رویکردی آن ها در قبال التهاب بازار لوازم خانگی اظهار کرد: این شرکت تنها ۲۰ درصد مجاز سازمان حمایت قیمت محصولات خود را بالا برده و برای جلوگیری از فضای دلالی و رانت در فروشگاه های زنجیره ای خود بسته بندی محصولات را پس از اینکه به مشتری تحویل داد دوباره پس می گیرد زیرا شنیده شده برخی از خریداران دوباره محصول را بسته بندی و با قیمت بالا تر در بازار آزاد و دلالی می فروشند.

علیرضا موسوی مجد افزود: باید توجه داشته باشید که گروه سام توانایی تامین نیاز مازاد بازار را نیز دارد، اما از آنجایی که این تقاضا کاذب است و به زودی تمام می شود نمی توانیم برنامه خط تولید را تغییر دهیم زیرا نیاز مواد اولیه هر سه ماه را از قبل تامین می کنیم و با توجه به اینکه شرایط جدیدی بر اقتصاد کشور حاکم شده تامین این قطعات با چالش های مواجه است کهمسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت به طور کامل از آن آگاهی دارند و نمی خواهیم در رسانه ها مطرح کنیم. با این حال آنچه که برای مردم مهم است موضوع تامین نیاز داخلی است که باید بگویم که برای تامین نیاز داخلی مشکلی وجود ندارد.

در ابتدای این بازدید کارخانه یخچال گروه سام سرویس مورد بازدید قرار گرفت که به گفته مدیر فنی این کارخانه نزدیک به ۶۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز این کارخانه در داخل و از طریق پتروشیمی ها با واسطه انجام می شود، چراکه تولید کننده ها مستقیم نمی توانند به طور مستقیم از بورس کالا مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کنند. این کارخانه که ظرفیت اسمی ۱۵۰۰ یخچال در رو  دارد، در صورت تامین مواد اولیه و قطعات قابلیت پاسخگویی با تقاضای بازار خاورمیانه را دارد، اما امروز به دلیل محدودیت تامین کمپرسور و … تنها به تولید ۸۰۰ یخچال در روز می پردازد که این تولید بر مبنای نیاز بازار داخلی هدف گذاری شده است که در حال حاضر طبق برنامه دوره ای همین میزان تولید تقاضای ایران را تامین می کند. البته چند وقتی است تقاضا به دلیل فضای روانی دو برابر شده، اما با وجود اینکه امکان افزایش تولید و عرضه هست این اتفاق نمی افتد، چراکه بخشی از نیاز مواد اولیه باید پیش از این تامین می شدف از طرف دیگر اگر طبق شرایط جدید خط تولید فعال شود این تقاضای کاذب به زودی می خوابد و عرضه مازاد به وجود می آید، از این رو باید تعادل بین عرضه و تقاضا برای بلند مدت ترسیم شود.

تولید ماشین لباسشویی به دو خط تولید که ظرفیتی بیش از ۳ هزار دستگاه در روز دارند در چند ماه گذشته به دلیل محدودیت های دولت برای تخصیص ارز برای واردات تولید کاهش یافته با این حال این ظرفیت مناسب نشان می دهد که این ظرفیت ها بر محور صادرات طراحی شده و اگر فضای همکاری ها توسعه یابد و محدودیت های تحریمی وجود نداشت امکان صادرت نیز ممکن بود.  در این خط تولید نیز ظرفیت داخلی سازی ۶۰ به ۴۰ است که بخش عمده ای از مواد اولیه از طریق پتروشیمی ها تامین می شود. البته برخی از مواد اولیه به دلیل کیفیت پایین تولید داخلی آن همچنان از طریق واردات تامین می شود.

خط تولید تلویزیون از دیگر محصولاتی بود که از سوی خبرنگاران مورد بازدید قرار گرفت. به گفته مدیر این کارخانه امکان تولید ۳۷ مدل تلویزیون با ظرفیت ۹ هزار دستگاه در روز در این کارخانه وجود دارد، اما به دلیل اینکه محدودیت تحریم ها مانع از توسعه بازار برنامه گروه سام شده این تولید کننده تنها با ۲۵۰۰ دستگاه در روز تولید می کند. تفاوتی که این خط تولید با سایر تولیدات گروه سام دارد این است که خازن و قطعات مربوط به برد تلویزیون وارداتی است، چراکه تولید این قطعات با تیراژ پایین در داخل به صرفه نیست.